معرفی روابط عمومی شرکت پالایش نفت آبادان

پالایشگاه جهانی آبادان

Preface

Coercive diplomaey is aresort to specific threats or to injurious

actions, otherwise than as an aet 0/ war, in order to seeure advantage

or to avert loss . . .

James Cable

Diplomacy at Sea

This book relates how, in 1951, Britain planned to use force in order

to retain control of the world's largest oil refinery at Abadan. Units

of the British navy, army and air force were deployed, given their

preparatory orders and, at one point, brought to three hours' notice.

After many months and under strong pressure from the President of

the United States, British forces were stood down, British subjects

withdrawn from Abadan and oil-wells, pipelines and refinery abandoned.

It is a story, not previously told in any detail, of international

poker for high stakes.

It is also a case history of coercive diplomacy, a field in which the

analysis of failure is no less instructive than the sparse record of

success. This analysis will not be ethical or legal or ideologie al. The

focus is on technique: political, diplomatie and military. The treatment

aspires to be historieal, issues being presented as they were seen

at the time.

Inevitably the story is told from a British perspective, the main

source being the British documents in the Public Record Office at

Kew. Transeripts of Crown copyright records in the Public Record

Office appear by permission of the Controller of HM Stationery

Office and all otherwise unidentified references in the notes are to the

files in which such documents are classified in the Public Record

Office.

Various participants in the events of 1951 have been kind enough

to assist the author with information and advice, particularly on those

human factors that are often inadequately reftected in official reports.

The author would like to renew his thanks to...

بازخوانی تاریخ اکتشاف و تأثیرگذاري نفت
بر تحولات اجتماعی و سیاست در ایران
با تکیه بر اسناد و تاریخ شفاهی

-----------------------

به جاي مقدمه
تاریخ ایران خصوصاً در قرن اخیر بدون شک بیش از هر موضوع
دیگر متأثر از صنعت نفت است.
اکتشاف نفت در ایران و پس از آن شکلگیري صنعت نفت در این
کشو ر و تول د اقتصاد نفت ی باع ث گردی د ت ا حوزههاي اجتماعی،
فرهنگی و مهمتر از همه سیاسی کشور متأثر از بودن نفت و نفتی بودن
ایران باشد.
جنبههاي مختلف این تأثیرگذاري تا کنون در تحقیقات و تألیفات
متعدد داخلی و خارجی آورده شده و بدون شک مقالات تاریخی در
این زمینه خصوصا با رویکرد تاریخ شفاهی در روزگار ضرورت
کوتاهگویی و کوتاهنویسی، مخاطبان بیشتري دارد.

این مجلد مجموعهاي است از مقالاتی با این دستور کار که پیش از
این در نشریات و رسانههاي چاپی و الکترونیک مختلف منتشر
گردیده و در تدوین آنها دو اولویت مد نظر بوده. نخست توجه به
منابع دست اول از جمله اسناد، مکاتبات، جراید و نشریات بهعنوان
راویان مستقیم و بلاواسطه هر اتفاق و رویداد؛ دوم توجه به خاطرات
و دانستههاي افراد حاضر و ناظر بر رویدادها بهعنوان مصادقین تاریخ
شفاهی.
امید است این مجموعه به سهم خود به بازخوانی جنبههاي مختلف
تأثیرگذاري صنعت نفت بر جنبههاي مختلف زندگی ایرانیان مفید واقع
گردد.

یادداشت مترجم

سرزمین کهنسال ایران در فراخنای تاریخ و خود شاهد فراز و نشیب های فراوان بوده است. یکی از این حوادث مهم در اوایل سده بیستم رخداد آتش خانمان سوز جنگ جهانی دوم سرنوشتی ناخواسته برای کشور ما که میرفت تا اثرات بی تدبیری و خودکامگی شاهان قاجار را تا حدودی جبران نماید، رقم زد. رضاخان میرپنج از نزدیک شاهد بدرفتاری های افسران قزاق روسی نسبت به افراد ایرانی بریگاد قزاق بود و از وجود افسران روسی در خاک کشور رنج می برد. او در پی فرصتی بود تا قوای مسلح تحت فرمان خود را از قید افسران خشن و بی رحم روسی نجات دهد. بنا به توصیهی ژنرال آیرون ساید انگلیسی و کمک دولت فخیمها بالاخره توانست با هر ترفندی پادشاهی ایران را به چنگ آورد. اوضاع نابسامان و درهم ریختهى کشور را با دستی آهنین و بی رحمی تمام سروسامان داد. وقتی پایه های سلطنت را استوار ساخت و مخالفان بالفعل و بالقوه داخلی را منکوب و مضمحل نمود، برای کم کردن نفوذ انگلیس، و برای این که نمی خواست دیگر وامدار منت انگلیس باشد، سیاست نزدیکی به آلمان را در پیش گرفت. و این چرخش سیاسی به "چشم اسفندیار " او تبدیل شد. انگلیس که برای حفظ مستعمرهی زرخیز هندوستان و چاه های پر برکت نفت مسجدسلیمان نمی توانست و نمی خواست از ایران چشم پوشی نماید بار دیگر با همسایه ی شمالی ایران، اتحاد شوروی که آرزومند رسیدن به آبهای گرم خلیج فارس بود، در آغاز اشتراک منافع و سپس تضاد منافع پیدا کرد. از یاد نباید برد آنچه در طول تاریخ، همواره سرلوحه ی سیاستها، راهبردها و برنامه های بلند و کوتاه مدت کشورهای استعمارگر و قدرت های بزرگ فرامنطقه ای بوده به چنگ آوردن بیش از پیش منافع مادی و درهم شکستن روحیه ی عزت و اقتدار ملی و روح خودباوری ملتها و...

حضرت علی (ع) می فرمایند: «حقایق زندگی گذشتگان را تصدیق کن و از حوادث گذشته تاریخ، برای آینده عبرت گیر که حوادث روزگار با یک دیگر همانند بوده و پایان دنیا به آغازش می پیوندد» «تاریخ چیست؟ تاریخ فقط آگاهی بر رویدادهای گذشته نیست. تاریخ گذشته ای است که زمان حال را می سازد و حرکتی است که زمان حال را با آینده پیوند می دهد.

تاریخ شرح جریان چگونه بودن و چگونه شدن انسان هاست. تاریخ فقط شناخت گذشته انسان نیست، بلکه شناخت علل چگونگی شکل گیری روش زندگی انسان ها و جمعیتها و اقوام ملل نیز هست. تاریخ پلی است در مسیر حرکت زمان که گذشته را به حال و حال را به آینده متصل می کند و ادامه حرکت انسان ها را در این مسیر برای وصول به هدف نهایی که انسان شدن و تکامل است، میسر می سازد. تاریخ از مجموعه حوادثی شکل گرفته که جملگی در بستر مكان، ظهور و بروز یافته اند اما نباید فراموش کرد که اعتبار مکان ها به انسان هایی است که در آن زیسته اند.»

تاکنون چندین کتاب در خصوص آبادان نوشته شده است و هر کس کوشیده آبادان را از منظری خاص مورد بررسی قرار دهد. در این سالها کوشیده ام تمام مطالب و موضوعاتی را که می توانست گرد ابهام و غربت را از چهره ی تاریخ این شهر بزداید بدون هیچ گونه غرض ورزی در این کتاب گردآوری کنم. شناخت و مطالعه ی تاریخ آبادان بدون آشنایی با تاریخ ایران و خوزستان و وقایع جنگ تحمیلی، میسر و مقدور نمی باشد. سخن گفتن از تاریخ این منطقه کاری بس دشوار است. کار فرهنگی و تحقیق در آبادان امری دشوار بود در این چند سال، خیلی ها یا اطلاعاتی نداشتند یا اگر داشتند نسبت به دادن اطلاعات خساست به خرج می دادند و با دادن اطلاعاتشان قطره چکان بوده...

خاک زادگاه، مرا از نو کشاند به آبادان! مجنون، منهای لیلی، دیگر آن،

مجنون نیست! رفتم برای پرداخت بدهکاری های معنوی. رفتم برای ادای اور دین و خدمت به کودکان و نوجوانان زادگاه، که از صمیم قلب، دوستشان دارم.

 رفتم تا با این بضاعت و مایه اندک، در حد توان و امکان، خدمت کنم. و نه خواهان و طالب پست و عنوان و مقام بودم و نه گرفتار خیالهای خام و و بلندپروازی های شتاب زده! 

سپاس خداوند منان را که توفیق از اوست.

ره آورد آن سفر و دو سال اقامت در آن خانه ساکت و دنج و آرام، این کتاب شد. «آبادان، شهر خوبان» پیرانه سر، عشق جوانی به سر افتاد و گاهی قدم زدن در کوچه های کودکی و در محله های قدیمی و گفتگو با مردم.

لحظه ها و ساعتها، از نو تماشای اروند رود و بهمنشیر. قدم زدن در خرابه ها و تماشای ویرانه ها و خانه ها و کوچه های خاطره ها.

آن دوسال، مجال خوبی بود برای حضور در کلاسها و مدرسه ها و گفتگو با بچه ها و معلمها که همه مهربان بودند و شایسته و دیدار و گفتگو با آن مردم خوب و زخم برداشته و رنج دیده.

دو سال مانده بود به بازنشستگی که خاک عزیز زادگاه و جاذبه خاطره ها، «مراه پرواز داد و احساس زنده بودن کردم و با همه وجود، سبز» بودم و پوینده و پرتلاش.

دیدن هر آبادی و عمران و بازسازی و بهسازی، خوشحالم میکرد و دیدن هر خرابی و ویرانی و سهل انگاری، غصه دارم می نمود! |

باید یک بار دیگر برمی گشتم به زادگاه، به آبادان، که یاد «شهدا» را زنده بیان می کند. تلاش های مهم ا ین است - ابتدا باید یک بار دیگر - در آبادان - احساس کودکی و نوجوانی و جوانی می کردم و باید از نو...

نجلا درخشانی

مقدمه

میراث فرهنگی شامل آثار باقی مانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ میباشد و با شناسایی آن زمینهی شناخت هویت و مسیر حرکت فرهنگی میسر می شود و از این طریق زمینه های عبرت برای انسان فراهم می آید. میراث منقول، غير منقول، ملموس و ناملموسی که امروزه به دست ما رسیده، بخشی از هویت و اصالت ما می باشد که شناسنامهی ایران و هر ایرانی تلقی می شود و ماندگاری آن مایه ی ماندگاری . هویت ماست. اگر امروزه فرهنگ و معماری ایران در جهان متاعی ارزشمند و پرطرفدار می باشد و چشم همگان را به خود خیره کرده، بیشک حاصل ذوق و سلیقهی معماران چیره دست این سرزمین بوده که با امید به ماندگاری بر روی خاک سرزمینمان برپا شده است. کلبه ی خشت آرامگه ماست هنوز بادگر دیده نگر وه که چه زیباست هنوز بوی گل آید از آن گل که شد انباز به سعی

حاصلش کاخ کهن پاست که برپاست هنوز بنابراین همهی ارزش و اعتبار میراث کشورمان در گرو ماندگاری آن است، که رمز هر ماندگاری ای حفاظت و معرفی مداوم هر اثری و رساندن آن به آیندگان میباشد. بر این اساس در مجموعه ی حاضر سعی شده آثار غیر منقول، ملموس و ناملموسی از منطقهی آزاد اروند که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند، در حد توان معرفی و مستند شوند. امید که مورد استفادهی علاقمندان به میراث فرهنگی و تاریخ معماری منطقه قرار گیرد. زندگی صحنه ی یکتای هنرمندی ماست، هرکسی نغمه ی خود خواند و از صحنه رود،

صحنه پیوسته بجاست.

خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد.

بابک گشتی زاده

آنچه پیش دیدگان شما مخاطب گرامی قرار دارد، مجموعه ای از گونه های نوشتاری و استاد با موضوع آبادان معاصر» است که به دور از هر دخل و تصرف - جز آیین نگارشی و چارچوب دست و پاگیری عرضه می گردد. 7 این ارائه با هدف های چندگانه و با محوریت زمینه سازی پژوهش های بعدی در گسترهی آبادان شناسی صورت می گیرد. نپرداختن به پارهای از جزئیات نیز برای پرهیز از ورود به مباحث فرعی در همین راستا بوده است؛ برای نمونه به تحلیل منابع وارد نشدم و آن را به فرمت دیگری واگذاردم.

آبادان و مطبوعات موضوع دفتر نخست آبادانا بوده و دربرگیرنده نشریات و روزنامه نگاران آبادانی و موارد مرتبط با آبادان در دیگر نشریات فارسی و غیرفارسی زبان است.